ალუმინი ძალიან ხშირად გამოიყენება ექსტრუზიისა და პროფილების ფორმირებისთვის, რადგან მას აქვს მექანიკური თვისებები, რაც მას იდეალურს ხდის ლითონის ფორმირებისა და ჩამოყალიბებისთვის ნაჭრებიდან. ალუმინის მაღალი პლასტიურობა ნიშნავს, რომ ლითონის ადვილად ფორმირება შესაძლებელია სხვადასხვა განივი კვეთის სახით დამუშავების ან ფორმირების პროცესში დიდი ენერგიის დახარჯვის გარეშე, ხოლო ალუმინის დნობის ტემპერატურა, როგორც წესი, ჩვეულებრივი ფოლადის დნობის ტემპერატურასთან შედარებით დაახლოებით ნახევარია. ორივე ეს ფაქტი ნიშნავს, რომ ექსტრუზიის ალუმინის პროფილის პროცესი შედარებით დაბალი ენერგიის ხარჯვას მოითხოვს, რაც ამცირებს ხელსაწყოებისა და წარმოების ხარჯებს. და ბოლოს, ალუმინს ასევე აქვს მაღალი სიმტკიცისა და წონის თანაფარდობა, რაც მას შესანიშნავ არჩევნად აქცევს სამრეწველო გამოყენებისთვის.
ექსტრუზიის პროცესის თანმდევი პროდუქტის სახით, პროფილის ზედაპირზე ზოგჯერ შეიძლება გაჩნდეს წვრილი, თითქმის უხილავი ხაზები. ეს ექსტრუზიის დროს დამხმარე ხელსაწყოების წარმოქმნის შედეგია და ამ ხაზების მოსაშორებლად შეიძლება დაწესდეს დამატებითი ზედაპირული დამუშავება. პროფილის მონაკვეთის ზედაპირის დასრულების გასაუმჯობესებლად, ძირითადი ექსტრუზიული ფორმირების პროცესის შემდეგ შეიძლება შესრულდეს რამდენიმე მეორადი ზედაპირული დამუშავების ოპერაცია, როგორიცაა ზედაპირული ფრეზირება. ეს დამუშავების ოპერაციები შეიძლება დაზუსტდეს ზედაპირის გეომეტრიის გასაუმჯობესებლად, ნაწილის პროფილის გასაუმჯობესებლად ექსტრუდირებული პროფილის ზედაპირის საერთო უხეშობის შემცირებით. ეს დამუშავებები ხშირად მითითებულია იმ შემთხვევებში, როდესაც საჭიროა ნაწილის ზუსტი პოზიციონირება ან სადაც შეხამების ზედაპირები მკაცრად უნდა იყოს კონტროლირებადი.
ხშირად ვხედავთ მასალის სვეტს, რომელიც აღნიშნულია 6063-T5/T6 ან 6061-T4 და ა.შ. ამ ნიშანში 6063 ან 6061 ალუმინის პროფილის ბრენდია, ხოლო T4/T5/T6 ალუმინის პროფილის მდგომარეობა. მაშ, რა განსხვავებაა მათ შორის?
მაგალითად: მარტივად რომ ვთქვათ, 6061 ალუმინის პროფილს აქვს უკეთესი სიმტკიცე და ჭრის მახასიათებლები, მაღალი სიმტკიცით, კარგი შედუღებადობით და კოროზიისადმი მდგრადობით; 6063 ალუმინის პროფილს აქვს უკეთესი პლასტიურობა, რაც მასალას უფრო მაღალი სიზუსტის მიღწევაში ეხმარება და ამავდროულად აქვს უფრო მაღალი დაჭიმვისა და დენადობის სიმტკიცე, ავლენს უკეთეს მსხვრევადობას და მაღალი სიმტკიცით, ცვეთისადმი მდგრადობით, კოროზიისადმი მდგრადობით და მაღალი ტემპერატურისადმი მდგრადობით.
T4 მდგომარეობა:
ხსნარით დამუშავება + ბუნებრივი დაძველება, ანუ ალუმინის პროფილი ექსტრუდერიდან ექსტრუდირების შემდეგ გაცივდება, მაგრამ არ დაძველდება დაძველების ღუმელში. დაუძველებელ ალუმინის პროფილს აქვს შედარებით დაბალი სიმტკიცე და კარგი დეფორმაციის უნარი, რაც შესაფერისია შემდგომი მოხრისა და სხვა დეფორმაციული დამუშავებისთვის.
T5 მდგომარეობა:
ხსნარით დამუშავება + არასრული ხელოვნური დაძველება, ანუ ჰაერით გაგრილების შემდეგ ჩაქრობა ექსტრუზიის შემდეგ, შემდეგ კი დაძველების ღუმელში გადატანა დაახლოებით 200 გრადუსზე 2-3 საათის განმავლობაში თბილად შესანარჩუნებლად. ამ მდგომარეობაში ალუმინს აქვს შედარებით მაღალი სიმტკიცე და გარკვეული ხარისხის დეფორმაცია. ის ყველაზე ხშირად გამოიყენება ფარდის კედლებში.
T6 მდგომარეობა:
ხსნარის დამუშავება + სრული ხელოვნური დაბერება, ანუ წყლით გაგრილების შემდეგ ჩაქრობის შემდეგ ექსტრუზიის შემდეგ, ჩაქრობის შემდეგ ხელოვნური დაბერება უფრო მაღალია, ვიდრე T5 ტემპერატურა, და იზოლაციის დროც უფრო ხანგრძლივია, რათა მიღწეული იქნას უფრო მაღალი სიმტკიცე, რაც შესაფერისია მასალის სიმტკიცის შედარებით მაღალი მოთხოვნების მქონე შემთხვევებისთვის.
სხვადასხვა მასალისა და სხვადასხვა მდგომარეობის ალუმინის პროფილების მექანიკური თვისებები დეტალურად არის აღწერილი ქვემოთ მოცემულ ცხრილში:
მოსავლიანობის ზღვარი:
ეს არის ლითონის მასალების დენადობის ზღვარი, როდესაც ისინი დენადობენ, ანუ დაძაბულობა, რომელიც ეწინააღმდეგება მიკროპლასტიკური დეფორმაციას. აშკარა დენადობის არმქონე ლითონის მასალებისთვის, დაძაბულობის მნიშვნელობა, რომელიც წარმოქმნის 0.2%-იან ნარჩენ დეფორმაციას, განისაზღვრება, როგორც მისი დენადობის ზღვარი, რომელსაც ეწოდება პირობითი დენადობის ზღვარი ან დენადობის ზღვარი. ამ ზღვარზე მეტი გარე ძალები გამოიწვევს ნაწილების მუდმივ დაზიანებას და მათი აღდგენა შეუძლებელი იქნება.
დაჭიმვის სიმტკიცე:
როდესაც ალუმინი გარკვეულწილად დუნდება, მისი დეფორმაციისადმი წინააღმდეგობის უნარი კვლავ იზრდება შიდა მარცვლების გადალაგების გამო. მიუხედავად იმისა, რომ ამ დროს დეფორმაცია სწრაფად ვითარდება, ის შეიძლება გაიზარდოს მხოლოდ სტრესის ზრდასთან ერთად მანამ, სანამ სტრესი მაქსიმალურ მნიშვნელობას არ მიაღწევს. ამის შემდეგ, პროფილის დეფორმაციისადმი წინააღმდეგობის უნარი მნიშვნელოვნად მცირდება და ყველაზე სუსტ წერტილში ხდება დიდი პლასტიკური დეფორმაცია. აქ ნიმუშის განივი კვეთი სწრაფად იკუმშება და ხდება ყელის დაჭიმვა მის გატეხვამდე.
ვებსტერის სიმტკიცე:
ვებსტერის სიმტკიცის ძირითადი პრინციპია ნიმუშის ზედაპირზე სტანდარტული ზამბარის ძალით გარკვეული ფორმის ჩამქრალი წნევის ნემსის გამოყენება და ვებსტერის სიმტკიცის ერთეულად 0.01 მმ სიღრმის განსაზღვრა. მასალის სიმტკიცე შეღწევადობის სიღრმის უკუპროპორციულია. რაც უფრო მცირეა შეღწევადობა, მით უფრო მაღალია სიმტკიცე და პირიქით.
პლასტიკური დეფორმაცია:
ეს არის დეფორმაციის ტიპი, რომლის თვითაღდგენა შეუძლებელია. როდესაც საინჟინრო მასალები და კომპონენტები ელასტიური დეფორმაციის დიაპაზონს სცილდება, წარმოიქმნება მუდმივი დეფორმაცია, ანუ დატვირთვის მოხსნის შემდეგ წარმოიქმნება შეუქცევადი დეფორმაცია ან ნარჩენი დეფორმაცია, რაც პლასტიკური დეფორმაციაა.
გამოქვეყნების დრო: 2024 წლის 9 ოქტომბერი
